Wednesday, 1 October 2014

Refleksi in BKD



Ngaran kursus: kopointutunan fonetik, fonologi om sistom ija'an BKD                           Kumaon: Refleksi mantad kinapamansayan kalaja kursus                  

Solinaid do mongonsoi kalaja kursus diti, ogumu toilaan om nawawayaan  wagu ii naanu ku. Ogumu tomod kobuatano ii milo ku sondihon mooi do lobi osonong o kopongoturan ku koposion sasangadau do kaagu. Toilalaan diti oponsol kopio kumaa doho lobi-lobi po maso minsingilo do sumiliu mongingia’ do insan tadau. Koilaan diti amu milo do gatangon tusin tu’ koilaan nopo nga amu rumikot nung amu maan ihumon.
Mantad ii nawayaan ku maso do momongo kalaja kursus diti, opurimanan tomod songkuro kinoponsolo’ do maso. Iri no pogi nokuro tu oponsol tokou do mamalan maso dati do sasangadau. Kobuatano nopo ii naanu ku mantad aspek diti nga, mositi no do mamalan maso. Sabaagi do susumikul ii ogumu tomod o maan, 24 jam sangadau nopo nga miagal no ii tongus do tumalib. Oruhai tomod kopurimanan. Mantad dii, maso ii napalan kopoinsodu sosongulun do amu kopongo isi-iso kalaja ii tahakon.
Suai ko iri, koilaan nopo ii ihumon mantad hombo-hombo tadon miagal ko’ mantad buuk om intonet nga amu ngawi koontok. Mantad dii. Kobuatano nopo ii naanu ku nga amu milo do sinongkonuan koilaan mantad hombo nopo tadon. Tadon koilaan mantad tulun posorili tokou nogi nga kohompit nogi haro ii amu koontok. Kapamansayan do iso-iso kalaja kursus oponsol no daa ogumu tadon kopogihuman do toilaan mooi do otopot om kosudong ii powonsoyon tokou id kalaja kursus tokou. Woyo toluud mantad ahal diti nopo nga nung kosiliu nopo nondo songulun mongingia do insan tadau, oponsol no daa do soriukon kopio katapatan ii nunu maan potuduko kumaa susumikul mooi do amu dato kotuduk ii amu koontok.
Potilombus, mooi do amu oinggolou om osonong kapamansayan iso-iso kumaon toi ko’ kalaja kursus, oponsol no kopio do wonsoyon mantad susumikul ii kumaon natahak. Miagal ii nawayaan ku, amu ku winonsoi kalaja kursus maso do suti tu aiso timpu kapamansayan hilo id walai. Iri no pogi naarau-arau o kapamansayan do iso-iso kalaja kursus ii nakatahak. Mantad ii nawayaan ku diti, kobuatano mooi do kosiliu mongingia ii osonong nopo nga amu milo do pingkoloidan mongonsoi iso-iso kumaon ii tahakon do luguan sikul toi ko’ nunu nopo. Koposodiaan kakamot maso monuduk nga iondi nogi.
Koilaan nopo ii naanu ku mantad kalaja kursus diti nga ogumu nogi. Koilaan diti amu ku koumbal norongou dii gulu. Ii nopo nga kokomoi teori fonetik, fonologi, segmental om suprasegmental. Teori-teori diti nopo nga pinohuyad id kumaon koiso. Koilaan diti oponsol kopio kumaa songulun mongingia Boros Kadazandusun tu’ mantad koilaan diti no songulun mongingia monuduk poingkukuro kopomoroitan hogot om panandaatan ii koontok. Id suang kumaon diti, koilaai ku nogi komoyon do loyuk, ngongos, hodtol, tanaru toniba om kalantangan otus id Boros Kadazandusun.
Suai ko iri, maya ponoriukan kapamakayan suprasegmental id watas sondii, kopurimanai ku nogi songkuro linumis do boros tokou. Boros Kadazandusun nopo nga haro pisuaian mantad ko’ boros wokon. Haro hogot ii miagal nga misuai o rati. Apangkal mogihum hogot ionti id boros do suai. Mantad dii, sabaagi sumiliu mongingia do sumoonu, oponsol no daa monoriuk do kokomoi karalano kapamakayan boros Kadazandusun mooi do amu atagak kotonggoi orulun do kinoburuo’ pomogunan. Koponoriukan nogi momoruhang koilaan sabaagi mongingia tu’ nung muhot ii susumikul toi ko’ tulun ginumuan nga koila ii mongingia do sumimbar. Kobuatano nopo mantad kumaon diti nga oponsol kopio songulun mongingia do tumilombus minsingilo tu’ mongingia no ii monuduk sosongulun sumiliu do tulun ii ogumu toilaan moooi koburu id koposion.
Potilombus, refleksi mantad maso papabanta. Pabantaan kokomoi kapamakayan suprasegmental id kinoyon sondii om analisa boros nosugkuan om noolos mantad suat habar nogi minanahak doho ogumu toilaan kawawagu. Maso papabanta, haro poguhatan mantad lungkitas ii amu ku kopio osimbar.  Kobuatano ii naanu ku mantad dii nopo nga oponsol do sumodia kopio tintod do papabanta mooi osimbar om kosunud ku nunu ii maan ku pabantao. Oponsol kopio iti kumaa songulun mongingia. Nawayaan ku nogi miagal ko maso papabanta nogi haro o toilaan wagu ii aanu. Nung amu kopio kosudong ii maan pabantao, momosunud om popoontok ii mokikinongou mooi do kotunud ii pabantaan.
Sabaagi pongolingkuman refleksi diti, maso do momongo kalaja kursus diti nga ogumu tomod ii nawayaan, toilaan om kobuatano wagu ii naanu ku. Ii nanganu nopo diti nga kopogoris om koposodia doho do sumiliu mongingia ii abagos do insan tadau. Maso do minsingilo id Institut Pendidikan Guru diti, ii nopo nanganu nga milo monuduk doho do poingkukuro koposion hiti solinaid do moginabas. Ii nopo lobi oponsol maso do moginabas nga milo oku monginsonong ii amu ku koilaan solinaid do momongo toinsanan kalaja kursus ii tahakon. Suai ko iri, koposodia nogi pomusarahan ku do mogihum ralan monolibamban iso-iso kobolinkaangan soira kosiliu do mongingia. Igitan ku boros mongingia ku dii gulu “ ogompi boros, ogompi tinaru”.

No comments:

Post a Comment